गृहयुद्धका पीडाहरु
अकल्पनीय हुन्छन्
सोझा साझा नागरिक र अनुभवहीन युवाहरु
उनीहरुमाथि भएका अनेक विभेदहरुको अन्त्य
वा विभिन्न अधिकार प्राप्तिका लागि जब सरकार वा शासकहरुको बिरुद्धमा बुलन्द आवाज
सहित सडकमा आउँछन् त्यसबेला उनीहरुलाई यो लागेको हुन्छ कि उनीहरुको संघर्ष र
बुलन्द आवाजको अगाडि सरकार झुक्ने छ। उनीहरुका मागहरु पुरा गर्न सरकार बाध्य हुनेछ।
देशका नागरिकहरु भारि संख्यामा उपस्थित भएर, निरन्तर एकजुट रहेर, ज्यानको बाजी
लगाएर सरकारको बिरुद्धमा सडक तताउने हो भने झुकेर नागरिकहरुको माग पुरा गर्नुको
विकल्प सरकार संग रहँदैन। यो विश्वासले गर्दा नै सोझा साझा नागरिकहरु र विशेष गरी
युवाहरु विभिन्न विभेद र सुन्दर भविष्यको खोजिमा सडक संघर्षमा पुतली झै बत्तिको अगाडि दौडिन्छन्, होमिन्छन्।
तर स्थिति र परिणाम भने नितान्त फरक भइ दिन्छ। नागरिकहरु सडकसम्म पुग्दा नपुग्दै
उनीहरुको त्यो आन्दोलन अरुहरुको हात र नेतृत्वमा पुगिसको हुन्छ। नागरिकहरु नजान्दा
न जान्दै अरुहरुको लागि लड्ने स्थितिमा पुगिसकेका हुन्छन्। यदि यस्तो न हुँदो हो त
सिरियाका राष्ट्रपति बसार अल-असद र उनको विभदेकारी सरकारको विरुद्धमा सिरियाका
सामान्य नागरिक एवं युवाहरुले गरेको सडक संघर्षले सिरियाको राज्य सत्ताबाट बसार
अल-असदलाई उहिले निकाल बाहर गरिसक्थ्यो। तर भयो ठिक विपरित। सिरियालि जनताको
संर्घष अहिले उनीहरुको नियन्त्रमा छैन। त्यसमा अनेक घुसपैठियाहरुले नियन्त्रण कायम
गरेका छन्।
सिरियामा जब सोझा साझा नागरिकहरु बसार
अल-असदको बिरुद्धमा सडकमा पुगे, सडकमा पुग्दासम्ममा उनीहरुको न्यायपूर्ण आन्दोलन
उनीहरुले थाहा नै नपाएर उनीहरुको हातबाट खोसिएर अन्य त्यस्ता स्वार्थी तत्वहरुको
हातमा पुगिसकेको थियो जो सिरियाली सरकार र जनता बीचमा हुने भीषण युद्धमा आफ्नो
फाइदा देखिरहेका थिए। सिरियामा स्थित अहिले यति भयावह छ कि सिरिया भित्र पसेर अनके
डरलाग्दा अन्तरार्ष्ट्रिय आतंकवादी संगठनहरुले सिरियाली जनताको हत्या गरिरहेका
छन्। सिरियाली सरकार कमजोर भएकोले जबाफमा केहि गर्न सकिरहेको छैन। र सबैभन्दा
डरलाग्दो किसिमले ‘खुनको होली’ त अति आतंकवादी संगठन ‘इस्लामिक राज्य’ (Islamic State- IS)
नाम भएको एक डरलाग्दो संगठनले खेलिरहेको छ। अहिले सिरियाको ठूलो भाग इस्लामिक
राज्यको कब्जामा छ र त्यहाँ उनीहरुले मनोमानी गर्ने र सामान्य नागरिकरुको
क्रुरतापूर्व हत्या गर्ने उनीहरुको दिनचर्या जस्तो भएको छ।
अर्कोतिर, सिरियाली सरकारले इस्लामिक
राज्यको गतिविधिहरु माथि नियन्त्रण गर्न, उनीहरुका कब्जामा रहेका विभिन्न
क्षेत्रहरु फिर्ता लिन उनीहरुमाथि बम बर्साउन क्रम जारी राखेको छ। सयौं निर्दोष
नागरिहरुको दिनहुँ हत्या हुने क्रम जारि छ। विभिन्न किसिम र उद्देश्यका साथ हुने
संघर्ष र गोलाबारीहरुको सिकार सामान्य नागरिकहरु हुने पुगेका छन्। सन् २०११ देखि
चलेको सिरियाली गृहयुद्धको चपेटामा परेर अहिलेसम्मा दुई लाखभन्दा बढी
सिरियालीहरुको हत्या भइसको छ भने लाखौंको संख्यामा नागरिकहरु स्वदेश एवं विदेशमा
विस्थापित भएका छन्। लाखौंको संख्यामा सिरियालीहरु सरणार्थी भएर विश्वका अनेक देशहरुमा
कष्टकर जीवन बिताउन बाध्य हुन पुगेका छन्। विश्वका यस्ता देशहरुमा पुगेका छन् जहा
उनीहरुलाई जीवन धान्न पनि कठिन छ। ब्राजिल पुगेका सिरियालीहरुलाई भाषाको ठूलो
समस्या छ। सिरियालीहरु या त अरबी बोल्छन या अंग्रेजी। तर ब्राजिलमा वहुसंख्यक
द्वारा पोर्चुगिज भाषा बोल्ने गरिन्छ।
सिरियालीहरुको पीडा यतिकैमा समाप्त
हुँदैन। सिरियाबाट ज्यान जोगाएर विदेश पुगेका सिरियालीहरुलाई कतिपय राष्ट्रहरुले
सरर्णाथीको रुपमा समेत उनीहरुलाई आफ्नो देशमा पस्न दिइरहेका छैनन्। बोर्डरमा रोक्न
बलसमेत प्रयोग गरेका छन्। हंगेरीले त उसको देशमा प्रवेश गरेका सिरियालीहरुलाई आफ्नो
देशमा रहन नदिन बलपूर्वक लखेटेको थियो। उनीहरुमा पानीको फोहारा प्रहार गर्नका साथै
बल पनि प्रयोग गरेको थियो। धेरै घाइते समेत भएका थिए। जबकि अन्तरार्ष्ट्रिय
मान्यता अनुसार कुनै पनि देशले शरर्णाथीहरुलाई आफ्नो देशभित्र प्रवेश गर्ने अनुमति
दिनु पर्दछ। त्येही नियमको अनुसरण गरेर अहिले अनेक मुलुकहरुले सिरियालीहरुलाई सरण
दिएका छन्। तर पनि सिरियालीहरुका लागि आफ्नो मुलुक जति प्यारो अरु मुलुक हुन
सकिरहेको छेन।
यसै गरी सिरियाबाट ज्यान जोगाएर जर्मनी
पुगेका एक दम्पतिले आफ्ना तीन सन्तान मध्ये दुई सन्तान बाटोमै हराउन पुगेका थिए।
सिरियालीहरुका पीडाका कथाहरु अन्गिन्ति छन्। सुनेपछि आँखाबाट आँशु आउने कथाहरु
थुप्रै छन्। तर संघर्षको पहिलो चरणमा सिरियालीहरु केवल हक र अधिकारका लागि
सडकहरुमा ओर्लेका थिए। सिरियामा स्थिति अहिले यस्तो भएको छ कि उनीहरु बेघरबार
मात्र होइन, मुलुकहीन नागरिक हुन पुगेका छन्। नेपालको मदेसमा चर्किएको आन्दोलनमा
सडक तताउन हिंडेका सोझासाझा नागरिक एवं युवाहरुलाई एक पटक सिरियाको स्थिति मनन
गर्न म आग्रह गर्न चाहन्छु।
सिरियाली नागरिकहरुका पीडाका कथाहरु
अन्गिन्ति छन्। अहिले सिरियाली युद्धबाट फाइदा चाहनेहरु (हतियार बिक्रेता, शक्ति
विस्तार गर्ने देशहरु, आतंकवादी संगठनहरु) का लगि सिरिया लाभदायक युद्ध स्थल हुन
पुगेको छ। सिरियामा अहिले साउदी अरेबिया र इरानले ‘प्रोक्सीवार’ त लडि रहेका छन्
नै, विश्वका अनेक शक्तिसाली राष्ट्रहरुको शक्ति प्रदर्शित गर्ने स्थान पनि सिरिया नै
हुन पुगेको छ। रुस लगायत युरोपका अन्य राष्ट्रहरु, यसै गरी मिडिल इस्टका अनेका
मुलुकहरु, सिरियाको गृहयुद्ध चर्काउने कार्यमा दिलो ज्यानले लागेका छन्। अझै
डरलाग्दो किसमले त राष्ट्रिय एवं अन्तरार्ष्ट्रिय आतंकवादी संगठनहरु सिरियाली
गृहयुधको फाइदा उठान एवं आफ्नो संगठनको प्रभाव विस्तार गर्न विभिन्न मुलुकहरुबाट
सिरिया पुगेक छन्। इरान, इराक, पाकिस्तान, अफगानीस्तान, टर्की, लेवनान, अजरबाइजान,
उजेबेगिस्तान लगायत यूरोपका विभिन्न राष्ट्रहरुका लडाकूहरु विभिन्न उद्देश्यका साथ
सिरियाको सीमामा प्रवेश गरेका छन्।
सिरियाको परिस्थिति वर्तमानमा यस्तो
भयावह हुन पुगेको छ कि वहुसंख्यक जनता अहिले “यो भन्दा राम्रो त बसार अल-असदको
साशन नै सहज थियो” भन्ने स्थितिमा पुगेको छ। उनीहरुको विचारमा पहिले केवल बसार
अल-असदको साशन बिरुद्धको लडाइ थियो, अहिले सिरियालीहरुले अनेकौं शक्तिहरुसँग लड्नु
परेको छ। सिरिया अहिले एक त्यस्तो रणभूमि हुन पुगेको छ जहाँ सिरियालीहरु
अरुहरुदवारा उचालिएर आफ्नै नागरिकहरु संग युद्ध गरिहरेका छन्।
अहिले सिरियाको समस्या लटाइमा अल्झेको
त्यस्तो धागोको मुठ्ठा हुन पुगेको छ कि जसलाई न त सुल्झाएर राख्न सकिन्छ, न त
दिक्क लागेर फाल्न सकिन्छ। अहिले स्वर्गबाट भगवान नै आउने हो र सिरियाको समस्या
समाधान गर्ने हो भने भगवानबाट पनि समस्या समाधान हुने स्थिति छैन किनभने
सिरियालीहरुको आन्दोलन उनीहरुको हातबाट छुटेर अन्तरार्ष्ट्रिय सक्तिहरुको हातमा
पुगेको छ। स्थिति अहिले यस्तो हुन पुगेको छ कि त्यहाँ यदि बसार अल-असदलाई
सत्ताच्यूत गर्ने हो भने सिंगो सिरियामा इस्लामीक राष्ट्रको शासन हुन पुग्ने छ। प्रत्येक दिन इस्लामीक राष्ट्रका लडाकुहरुले रग्तस्नान
गर्नेछन्। सिरियामा इस्लामिक राज्यको शासन हत्याको सासन हुन पुग्नेछ। त्यसै भएर
पनि बसार अल-असद सत्ताच्युत हुन सकिरहेका छैनन।
हामी आशा गरौ, भगवानलाई प्रार्थना गरौ,
कि नेपालीहरुको स्थिति पनि सिरियालीहरु जस्तो न होस। मदेसको हितमा प्रारम्भ गरिएको
आन्दोलन अन्तरार्ष्ट्रिय संक्तिहरुको हातमा नपुगेस। अन्तरार्ष्ट्रिय संक्तिहरुलाई
न त आम नेपाली जनताको माया हुन्छ न त मदेसको नै। उनीहरुलाई केवल आफ्नो हित मात्र
प्यारो हुन्छ। लाखौं नेपालीहरुको हत्या भएर, नेपालमा अशान्ति मच्चिएर, देश (नेपाल)
नै टुक्रिएर अन्तरार्ष्ट्रिय शक्तिहरुको
अभिष्ट पुरा हुन्छ भने उनीहरुको त्यस्तो गर्न पनि बाँकि राख्दैनन्। यो
कल्पनाको कुरा होइन, आकाश खसेर हामी मर्छौ भने जस्तो पनि होइन। यो यथार्थ हो,
प्रमाण- सिरिया, यमन, सुडान, युक्रेन आदिको स्थिति हाम्रो सामु छ। र अर्को कुरा
भारत र चीनले जुहारी खेल्न शुरु गरिसकेका छन्। दुबै देशहरु नेपालको मामिलामा के
सम्म गर्न सकिन्छ भन्ने आशयको वक्तव्यहरु दिइरहेक छन्।
अन्त्यमा, सरकारी पक्ष वा तीन दलका
नेताहरु, मदेसी नेताहरु, आउनुस, टेबुलमा बसेर समस्याहरुको, मतभेदहरुको, आफ्नो आफ्नो
अहंमहरुको समाधान खोज्नुहोस। सर्वप्रथम त, आफ्ना अहंम् हरुको व्यवस्थापन गर्नु
होस। नेपाललाई डरलाग्दो गृहयुद्धको मुखमा पस्नु देखि जोगाउनु होस। नेपललाई सिरिया
हुन नदिनु होस। सर्वाधिक महत्वपूर्ण कुरा, मदेसमा जारि संघर्षले सोझा साझा, गरिबी
एवं विभेदका सिकार भएका मदेसका नागरिकहरु नै अति प्रभावित हुने भएकोले मदेसका
नेताहरुमा जिम्मेवारी अझै थपिन जान्छ। त्यसकारण मदेसी नेताहरु, आउनुस, अगाडि
बढ्नुस। आफ्नो र दलको हित बिर्सेर मदेसी नागरिकहरुको हितमा केन्द्रित हुनुहोस।
महिनौ दिन देखि मदेसबाशीहरुले भोग्दै आएको बन्द, संघर्ष, अनिस्चितताको पीडालाई
समाप्त पारिदिनु होस। मदेस र मदेसीको जय होस।
विश्वराज अधिकारी
प्रतीक दैनिकमा प्रकाशित Friday, September 25, 2015
No comments:
Post a Comment